Ρίγανη
(Origanum)
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΟΥΡΒΑΧΑΚΙΣ, A1
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2013-2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
- Γενικά
- Περιγραφή φυτού
- Καλλιέργεια της ρίγανης
- Ρίγανη: Η ισχυρότερη Πανάκεια της Φύσης Οι ιδιότητες της
- Το αιθέριο έλαιό της
- Στην κουζίνα
- Παράλληλες αναφορέςΠαροιμίες
- Βιβλιογραφία
Γενικά
Η ρίγανη είναι αρωματικό ποώδες, πολυετές, ιθαγενές και θαμνώδες φυτό της Μεσογείου και της Κεντρικής Ασίας.
Ανήκει στο γένος Ορίγανο της τάξης των λαμιωδών αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών.
Η επιστημονική του ονομασία είναι Ορίγανον το κοινόν, Origanum vulgare στα λατινικά.
Ως ρίγανη διακινούνται και χρησιµοποιούνται τέσσερα διαφορετικά είδη φυτών. Στην Ελλάδα, το πιο διαδεδοµένο είδος φαίνεται να είναι το Origanum vulgare Hirtum.
Αρχικά της δίνεται η βοτανική ονομασία Origanum heracleoticum, “ορίγανος Ηρακλεωτική, μας λέει ο Διοσκουρίδης.
Αργότερα ονομάζεται Origanum vulgare hirtum και είναι η αληθινή Ελληνική ρίγανη με γεύση τόσο έντονη που μουδιάζει το τέλος της γλώσσας όταν είναι φρέσκια.
Το όνομά της προέρχεται από τις λέξεις όρος και γάνος (λαμπρότητα), φυτό, δηλαδή, που λαμπρύνει το βουνό.
Είναι γνωστό επίσης και με τα ονόματα: ριάνο, ρούανο, ρούβανο, στομαχόχορτο κ.ά.
Περιγραφή φυτού
Η Ρίγανη είναι ένας θάμνος κοντός και φρυγανώδης με ρίζες ξαπλωμένες οριζόντια και
όρθιο, ξυλώδη χωρίς ελαστικότητα τετραγωνικό και χνουδωτό βλαστό, που φτάνει ύψος από 0,30-0,80 μ.
Έχει φύλλα μήκους 1-4 εκ. με αυγοειδές σχήμα, τοποθετημένα αντίθετα και μικρά λευκό-ρόδινα άνθη που βγαίνουν στην κορυφή των βλαστών. Αν τα τρίψουμε αναδύουν ευχάριστη αρωματική οσμή.
Ρίγανη και το βασίλειο αυτής η Μεσόγειος και η Ελλάδα. Περίπου το 75% των ειδών της βρίσκονται στην ανατολική περιοχή της μεσογείου και ελάχιστα στη δυτική.
Αυτό το πολυετές αρωματικό χόρτο το ευρύτατα διαδεδομένο σε όλους τους ξερότοπους της Ελλάδας, φύεται στα πιο άνυδρα και ανεμοδαρμένα βουνά και νησιά της χώρας μας, από την Κρήτη, στη Μακεδονία, στην Πελοπόννησο εκεί ψηλά στον Ταϋγετο και στον Πάρνωνα, στα περισσότερα νησιά μας.
Το μόνο που δεν αρέσει στο σκληραγωγημένο αυτό φυτό είναι οι αμμουδερές παραλίες και οι βάλτοι. Ποτέ μα ποτέ δεν θα τη βρούμε σε αυτές τις περιοχές, θα τη συναντήσουμε όμως σε μέρη άγονα και άνυδρα και ενώ αγαπάει υπερβολικά τον ήλιο θα τη βρούμε να αντέχει και σε θερμοκρασίες χαμηλές ακόμα και σε μείον 25 βαθμούς.
Στην Ελλάδα, η ρίγανη (Greek Oregano) είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές. Η ποιότητά της θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως.
Ας δούμε πως συλλέγουμε το θαυμάσιο αυτό βότανο: μαζεύουμε μόνο όσο βότανο χρειαζόμαστε -δύο το πολύ τρία ματσάκια- μας φτάνει για όλο το χρόνο και ποτέ μα ποτέ δεν ξεριζώνουμε τα φυτά, είναι ότι χειρότερο μπορούμε να κάνουμε τόσο στα βότανα όσο και σε μας τους ίδιους.
Η καλύτερη εποχή είναι η εποχή της ανθοφορίας, κόβουμε τα ανθισμένα κλωνάρια περίπου 30 με 35 εκατοστά μέγεθος τα κάνουμε ματσάκια -όχι πολύ παχιά περίπου 4 με 5 εκατοστά τα δένουμε χαμηλά στη βάση τους και τα κρεμάμε ανάποδα σε σκιερό μέρος να ξηραθούν.
Περιμένουμε μέχρι να ξεραθούν τελείως και τρίβουμε με το χέρι τα φύλλα και τους ανθούς-όχι με το μίξερ όπως έχω δει να γίνεται τώρα τελευταία που τρίβεται μαζί και το κοτσάνι- μόλις την τρίψουμε την αποθηκεύουμε σε γυάλινο σκουρόχρωμο βάζο και την φυλάσσουμε σε σκοτεινό-ξηρό μέρος για δύο το πολύ χρόνια.
Η Ρίγανη είναι ένας θάμνος κοντός και φρυγανώδης με ρίζες ξαπλωμένες οριζόντια και
όρθιο, ξυλώδη χωρίς ελαστικότητα τετραγωνικό και χνουδωτό βλαστό, που φτάνει ύψος από 0,30-0,80 μ.
Έχει φύλλα μήκους 1-4 εκ. με αυγοειδές σχήμα, τοποθετημένα αντίθετα και μικρά λευκό-ρόδινα άνθη που βγαίνουν στην κορυφή των βλαστών. Αν τα τρίψουμε αναδύουν ευχάριστη αρωματική οσμή.
Ρίγανη και το βασίλειο αυτής η Μεσόγειος και η Ελλάδα. Περίπου το 75% των ειδών της βρίσκονται στην ανατολική περιοχή της μεσογείου και ελάχιστα στη δυτική.
Αυτό το πολυετές αρωματικό χόρτο το ευρύτατα διαδεδομένο σε όλους τους ξερότοπους της Ελλάδας, φύεται στα πιο άνυδρα και ανεμοδαρμένα βουνά και νησιά της χώρας μας, από την Κρήτη, στη Μακεδονία, στην Πελοπόννησο εκεί ψηλά στον Ταϋγετο και στον Πάρνωνα, στα περισσότερα νησιά μας.
Το μόνο που δεν αρέσει στο σκληραγωγημένο αυτό φυτό είναι οι αμμουδερές παραλίες και οι βάλτοι. Ποτέ μα ποτέ δεν θα τη βρούμε σε αυτές τις περιοχές, θα τη συναντήσουμε όμως σε μέρη άγονα και άνυδρα και ενώ αγαπάει υπερβολικά τον ήλιο θα τη βρούμε να αντέχει και σε θερμοκρασίες χαμηλές ακόμα και σε μείον 25 βαθμούς.
Στην Ελλάδα, η ρίγανη (Greek Oregano) είναι αυτοφυής και βρίσκεται σε ορεινές και βραχώδεις περιοχές. Η ποιότητά της θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως.
Ας δούμε πως συλλέγουμε το θαυμάσιο αυτό βότανο: μαζεύουμε μόνο όσο βότανο χρειαζόμαστε -δύο το πολύ τρία ματσάκια- μας φτάνει για όλο το χρόνο και ποτέ μα ποτέ δεν ξεριζώνουμε τα φυτά, είναι ότι χειρότερο μπορούμε να κάνουμε τόσο στα βότανα όσο και σε μας τους ίδιους.
Η καλύτερη εποχή είναι η εποχή της ανθοφορίας, κόβουμε τα ανθισμένα κλωνάρια περίπου 30 με 35 εκατοστά μέγεθος τα κάνουμε ματσάκια -όχι πολύ παχιά περίπου 4 με 5 εκατοστά τα δένουμε χαμηλά στη βάση τους και τα κρεμάμε ανάποδα σε σκιερό μέρος να ξηραθούν.
Περιμένουμε μέχρι να ξεραθούν τελείως και τρίβουμε με το χέρι τα φύλλα και τους ανθούς-όχι με το μίξερ όπως έχω δει να γίνεται τώρα τελευταία που τρίβεται μαζί και το κοτσάνι- μόλις την τρίψουμε την αποθηκεύουμε σε γυάλινο σκουρόχρωμο βάζο και την φυλάσσουμε σε σκοτεινό-ξηρό μέρος για δύο το πολύ χρόνια.
Καλλιέργεια της ρίγανης
Η καλλιέργεια της ρίγανης εντοπίζεται κυρίως στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία (κυρίως σε µειονεκτικές περιοχές). Σε επίπεδο Ε.Ε., η Ελλάδα και η Γερµανία έχουν τις περισσότερες καλλιεργήσιµες εκτάσεις ρίγανης (550 και 531 εκτάρια, αντίστοιχα). Οι κυριότερες χώρες προορισµού των ελληνικών εξαγωγών είναι οι Η.Π.Α και η Γερµανία ενώ οι εισαγωγές προέρχονται από την Τουρκία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία.
Αναπτύσσεται καλά σε εδάφη με pH 6-9 και μπορεί να εκμεταλλευτεί , όταν καλλιεργείται, ακόμα και πολύ φτωχά, ξερικά και πετρώδη εδάφη. Ανθίζει από Ιούνιο κυρίως μέχρι Αύγουστο αναλόγως της περιοχής. Είναι φυτό που δεν έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό. Το υπερβολικό πότισμα μπορεί να το σαπίσει. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να μείνει σε εξωτερικό χώρο, καθώς είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Εδαφοκλιµατολογικές συνθήκες:
Η ρίγανη µπορεί να καλλιεργηθεί σε πεδινές, ηµιορεινές και ορεινές περιοχές και σε ποικιλία εδαφών, εκτός από τα πολύ αµµώδη και αργιλώδη. Η άριστη θερµοκρασία ανάπτυξης είναι 18-22 οC µε όριο ανάπτυξης 4-33 οC, ενώ τα φυτά πλέον του ενός έτους αντέχουν σε θερµοκρασίες -25 έως 42 οC 4-5. Επιπλέον, το φως είναι απαραίτητο προκειµένου το φυτό να δώσει καλής ποιότητας δρόγη.
Καλλιεργητικές απαιτήσεις:
Ο πολλαπλασιασµός της ρίγανης γίνεται µε σπόρο και µε παραφυάδες. Φυτεύεται το φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη και η συλλογή της γίνεται το καλοκαίρι, όπου το φυτό είναι σε πλήρη άνθηση και έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια. Η καταπολέµηση των ζιζανίων είναι ένας σηµαντικός παράγοντας επιτυχίας της φυτείας ρίγανης. Γενικότερα όµως, δεν αντιµετωπίζει σοβαρά προβλήµατα εχθρών και ασθενειών. ∆εν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία, αφού η προσθήκη µεγάλων ποσοτήτων αζωτούχων λιπασµάτων θα δώσει χορτόµαζα µε χαµηλή περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια. Οι ανάγκες σε νερό είναι περιορισµένες, γι’ αυτό µπορεί να καλλιεργηθεί ως ξηρική, αρκεί να καλλιεργείται σε εδάφη που συγκρατούν υγρασία και σε περιοχές µε υψηλή βροχόπτωση και δροσερό καλοκαίρι.
∆ιάρκεια παραγωγικής ζωής:
Η φυτεία ρίγανης µπορεί να έχει διάρκεια οικονοµικής ζωής έως και 10 έτη. Τον 1ο χρόνο ανοιξιάτικης εγκατάστασης η απόδοση είναι ελάχιστη και δεν αξίζει να συγκοµισθεί. Όταν πρόκειται, όµως, για φθινοπωρινή εγκατάσταση, µπορεί να φτάσει µέχρι 40 κιλά τριµµένη ρίγανη. Το 2ο χρόνο η παραγωγή τριπλασιάζεται, ενώ από τον 3ο χρόνο οι αποδόσεις σε χορτοµάζα και τριµµένη ρίγανη φθάνουν στο ανώτερο σηµείο της φυτείας. Οι αποδόσεις διατηρούνται σταθερές µέχρι τον 6ο χρόνο και στη συνέχεια αρχίζουν να φθίνουν.
Η συλλογή της ρίγανης γίνεται κατά την ανθοφορία του φυτού, τα άνθη αυτά ξεραίνονται σε ειδικά υπόστεγα ή ξηραντήρια και στη συνέχεια τρίβονται και κοσκινίζονται.
Πως μπορείτε να καλλιεργήσετε ρίγανη στο σπίτι: https://www.youtube.com/watch?v=xiYGWCeMFvM
Η καλλιέργεια της ρίγανης εντοπίζεται κυρίως στη Μακεδονία, τη Θράκη και τη Θεσσαλία (κυρίως σε µειονεκτικές περιοχές). Σε επίπεδο Ε.Ε., η Ελλάδα και η Γερµανία έχουν τις περισσότερες καλλιεργήσιµες εκτάσεις ρίγανης (550 και 531 εκτάρια, αντίστοιχα). Οι κυριότερες χώρες προορισµού των ελληνικών εξαγωγών είναι οι Η.Π.Α και η Γερµανία ενώ οι εισαγωγές προέρχονται από την Τουρκία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία.
Αναπτύσσεται καλά σε εδάφη με pH 6-9 και μπορεί να εκμεταλλευτεί , όταν καλλιεργείται, ακόμα και πολύ φτωχά, ξερικά και πετρώδη εδάφη. Ανθίζει από Ιούνιο κυρίως μέχρι Αύγουστο αναλόγως της περιοχής. Είναι φυτό που δεν έχει μεγάλες ανάγκες σε νερό. Το υπερβολικό πότισμα μπορεί να το σαπίσει. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να μείνει σε εξωτερικό χώρο, καθώς είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Εδαφοκλιµατολογικές συνθήκες:
Η ρίγανη µπορεί να καλλιεργηθεί σε πεδινές, ηµιορεινές και ορεινές περιοχές και σε ποικιλία εδαφών, εκτός από τα πολύ αµµώδη και αργιλώδη. Η άριστη θερµοκρασία ανάπτυξης είναι 18-22 οC µε όριο ανάπτυξης 4-33 οC, ενώ τα φυτά πλέον του ενός έτους αντέχουν σε θερµοκρασίες -25 έως 42 οC 4-5. Επιπλέον, το φως είναι απαραίτητο προκειµένου το φυτό να δώσει καλής ποιότητας δρόγη.
Καλλιεργητικές απαιτήσεις:
Ο πολλαπλασιασµός της ρίγανης γίνεται µε σπόρο και µε παραφυάδες. Φυτεύεται το φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη και η συλλογή της γίνεται το καλοκαίρι, όπου το φυτό είναι σε πλήρη άνθηση και έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια. Η καταπολέµηση των ζιζανίων είναι ένας σηµαντικός παράγοντας επιτυχίας της φυτείας ρίγανης. Γενικότερα όµως, δεν αντιµετωπίζει σοβαρά προβλήµατα εχθρών και ασθενειών. ∆εν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία, αφού η προσθήκη µεγάλων ποσοτήτων αζωτούχων λιπασµάτων θα δώσει χορτόµαζα µε χαµηλή περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια. Οι ανάγκες σε νερό είναι περιορισµένες, γι’ αυτό µπορεί να καλλιεργηθεί ως ξηρική, αρκεί να καλλιεργείται σε εδάφη που συγκρατούν υγρασία και σε περιοχές µε υψηλή βροχόπτωση και δροσερό καλοκαίρι.
∆ιάρκεια παραγωγικής ζωής:
Η φυτεία ρίγανης µπορεί να έχει διάρκεια οικονοµικής ζωής έως και 10 έτη. Τον 1ο χρόνο ανοιξιάτικης εγκατάστασης η απόδοση είναι ελάχιστη και δεν αξίζει να συγκοµισθεί. Όταν πρόκειται, όµως, για φθινοπωρινή εγκατάσταση, µπορεί να φτάσει µέχρι 40 κιλά τριµµένη ρίγανη. Το 2ο χρόνο η παραγωγή τριπλασιάζεται, ενώ από τον 3ο χρόνο οι αποδόσεις σε χορτοµάζα και τριµµένη ρίγανη φθάνουν στο ανώτερο σηµείο της φυτείας. Οι αποδόσεις διατηρούνται σταθερές µέχρι τον 6ο χρόνο και στη συνέχεια αρχίζουν να φθίνουν.
Η συλλογή της ρίγανης γίνεται κατά την ανθοφορία του φυτού, τα άνθη αυτά ξεραίνονται σε ειδικά υπόστεγα ή ξηραντήρια και στη συνέχεια τρίβονται και κοσκινίζονται.
Πως μπορείτε να καλλιεργήσετε ρίγανη στο σπίτι: https://www.youtube.com/watch?v=xiYGWCeMFvM
Ρίγανη: Η ισχυρότερη
Πανάκεια της Φύσης
Σήμερα κατόπιν πάρα-πάρα πολλών ερευνών από διάφορα πανεπιστήμια έχει αποδειχθεί ότι:
ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια…
πνευμονία…
βρογχικά…
γρίπη…
κρυώματα…
βήχας…
τροφικές δηλητηριάσεις και πολλά άλλα
όλα δειλιάζουν μπροστά στην ρίγανη των βουνών μας, στη ρίγανη της Ελληνικής γης.
Έχει αποδειχθεί σε εργαστηριακές δοκιμές ότι τα “μικρόβια” που προκαλούν κοινές ασθένειες δε αντέχουν στο πέρασμά της, ακόμα και ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη μεταλλαγμένων βακτηρίων δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι στη ρίγανη.
Σήμερα κατόπιν πάρα-πάρα πολλών ερευνών από διάφορα πανεπιστήμια έχει αποδειχθεί ότι:
ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια…
πνευμονία…
βρογχικά…
γρίπη…
κρυώματα…
βήχας…
τροφικές δηλητηριάσεις και πολλά άλλα
όλα δειλιάζουν μπροστά στην ρίγανη των βουνών μας, στη ρίγανη της Ελληνικής γης.
Έχει αποδειχθεί σε εργαστηριακές δοκιμές ότι τα “μικρόβια” που προκαλούν κοινές ασθένειες δε αντέχουν στο πέρασμά της, ακόμα και ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη μεταλλαγμένων βακτηρίων δεν έχουν καμία άμυνα απέναντι στη ρίγανη.
Οι ιδιότητες της:
- Αντιφλεγμονώδεις
- Αντιοξειδωτικές
- Θεραπευτικές
- Επουλωτικές
- Τονωτικές
- Χωνευτικές
- Εφιδρωτικές
- Αντιβηχικές
- Αντιδιαρροϊκές
- Αντισηπτικές
- Αντιφυσητικές
- Εμμηναγωγές
- Αντιαιμορραγικές
- Διουρητικές
- Αναλγητικές
- αντι-καρκινογόνες
- αντιμυκητιασικές
- αντιβακτηριακές
- αντιρευματικές
- αντιπαρασιτικές
- αποχρεμπτικές
- ισχυρές αντιϊικές
- αντι-αθηροσκληρωτικές
- διευκολύνει την πέψη και ανοίγει την όρεξη
- διεγερτική της μήτρας για αυτό δεν χορηγείται ποτέ σε εγκύους
Τι είναι αυτό που τις δίνει όλες αυτές τις θαυμαστές ιδιότητες;
Τι είναι αυτό που κάνει τη ρίγανη να είναι ένα τόσο σημαντικό βότανο;
Ποια είναι τα συστατικά με τόσο μεγάλη βιολογική δράση;
Τι είναι αυτό που κάνει τη ρίγανη να είναι ένα τόσο σημαντικό βότανο;
Ποια είναι τα συστατικά με τόσο μεγάλη βιολογική δράση;
Το αιθέριο έλαιό της
Το αιθέριο έλαιό της με το πλήθος των σπουδαίων ουσιών που περιέχει, η ξερή ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο σε μερικές δε περιοχές μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7% και αυτό συμβαίνει μόνο σε περιοχές της Ελλάδας.
Οι εξαιρετικά μεγάλες αυτές τιμές βρέθηκαν στην Κρήτη, στην Αμοργό, στο Γύθειο και στη χερσόνησο του Άθω. Τέτοιες υψηλές τιμές δεν έχουν βρεθεί σε κανένα άλλο είδος ρίγανης. Το αιθέριο έλαιο λοιπόν της ρίγανης περιέχει δύο κύριες ουσίες στις οποίες αποδίδονται οι βιολογικές ισχυρές της δράσεις και αυτές είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Αυτές οι δυο φαινολικές ενώσεις δρουν με συνέργεια δηλ. συνδυαστικά. Επιπλέον σε μικρότερες ποσότητες ανιχνεύονται και άλλες ουσίες.
Παράλληλα, η ρίγανη αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου και β-καροτίνης, οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα. Η ρίγανη είναι ένα από τα φυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο.
Στη ρίγανη εντοπίζουμε και ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός παρ όλες τις διαφορές που παρατηρούμε λόγω εποχικής και λόγω γεωγραφικής θέσης στη σύσταση της, το άθροισμα των συστατικών της – catvacrol + thymol + p-cymene + y-terpinene – παραμένει πάντα σταθερό.
Αυτό το αξιοθαύμαστο γεγονός προσδίδει στη ρίγανη- Origanum vulgare hirtum μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα.
Ας δούμε τώρα πως και που χρησιμοποιούμε την ρίγανη τη χρησιμοποιούμε εσωτερικά:
Το αιθέριο έλαιό της με το πλήθος των σπουδαίων ουσιών που περιέχει, η ξερή ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο σε μερικές δε περιοχές μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7% και αυτό συμβαίνει μόνο σε περιοχές της Ελλάδας.
Οι εξαιρετικά μεγάλες αυτές τιμές βρέθηκαν στην Κρήτη, στην Αμοργό, στο Γύθειο και στη χερσόνησο του Άθω. Τέτοιες υψηλές τιμές δεν έχουν βρεθεί σε κανένα άλλο είδος ρίγανης. Το αιθέριο έλαιο λοιπόν της ρίγανης περιέχει δύο κύριες ουσίες στις οποίες αποδίδονται οι βιολογικές ισχυρές της δράσεις και αυτές είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη. Αυτές οι δυο φαινολικές ενώσεις δρουν με συνέργεια δηλ. συνδυαστικά. Επιπλέον σε μικρότερες ποσότητες ανιχνεύονται και άλλες ουσίες.
Παράλληλα, η ρίγανη αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου και β-καροτίνης, οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα. Η ρίγανη είναι ένα από τα φυτά με τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Η ρίγανη έχει 12 φορές περισσότερο αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο.
Στη ρίγανη εντοπίζουμε και ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός παρ όλες τις διαφορές που παρατηρούμε λόγω εποχικής και λόγω γεωγραφικής θέσης στη σύσταση της, το άθροισμα των συστατικών της – catvacrol + thymol + p-cymene + y-terpinene – παραμένει πάντα σταθερό.
Αυτό το αξιοθαύμαστο γεγονός προσδίδει στη ρίγανη- Origanum vulgare hirtum μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα.
Ας δούμε τώρα πως και που χρησιμοποιούμε την ρίγανη τη χρησιμοποιούμε εσωτερικά:
- με τη μορφή εγχυμάτων για την υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση
- με τη μορφή εγχυμάτων για την ατονία των εντέρων
- με τη μορφή εγχυμάτων για την όρεξη και για να διευκολύνουμε την πέψη
- με τη μορφή εγχυμάτων σαν ηρεμιστικό για το νευρικό σύστημα
- με τη μορφή εγχυμάτων για τις γυναικολογικές ασθένειες π.χ σαν εμμηναγωγό στα επώδυνα έμμηνα ή στην εμμηνόπαυση
- για την οξεία και χρόνια βρογχίτιδα σαν αποχρεμπτικό για το βήχα
- για την βελτίωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος
- για την πνευμονία
- για την δύσπνοια και τη φυματίωση των πνευμόνων
- για την γρίπη
- για το κρυολόγημα
- για το βήχα
- για τον πονόλαιμο-λόγω των θεραπευτικών και επουλωτικών ιδιοτήτων της χρησιμοποιούμε τη ρίγανη με τη μορφή γαργάρας για τις φλεγμονές και τα έλκη της κοιλότητας του στόματος και των αμυγδαλών
- για την ιγμορίτιδα
- για την ακμή
- για το έκζεμα
- για τις αλλεργίες
- για το άσθμα
- για τον έρπη
- για την ψωρίαση
- για την αρθρίτιδα
- για τις αυτοάνοσες διαταραχές
- για την κακή αναπνοή
- για τις λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης
- για τις λοιμώξεις από Candida
- για την κολίτιδα
- για την νόσο του Crohn
- για τον δάγκειο πυρετό
- για την ωταλγία
- για την κόπωση
- για την τροφική δηλητηρίαση
- για την γαστρίτιδα
- για την ευεργετική (σπασμολυτική, αντιδιαρροϊκή) δράση της στις ασθένειες των εντέρων και σε περιπτώσεις που συνοδεύονται με δυσκοιλιότητα και τυμπανισμό
- για τους σπαστικούς πόνους στο στομάχι και έντερα, στις ασθένειες των εντέρων και των χοληφόρων οδών
- για την δυσπεψία
- για την σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου
- για την λοίμωξη των νεφρών
- για την διαταραχές του προστάτη
- για την λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
- Ακμή
- Κοψίματα
- Μώλωπες
- Φλεβίτιδα
- Αρθρίτιδα
- Εγκαύματα
- πόνος στους μυς και στους τένοντες
- πόνος στην πλάτη
- κεφαλαλγίες
- πονόδοντος
- προβλήματα των ούλων
- έκζεμα
- ψωρίαση
- το γνωστό μας πόδι του αθλητή
- μυρμηγκιές
- τσιμπήματα εντόμων
- έρπης
- πιτυρίδα
- σμηγματόρροια
- πληγές του δέρματος
- Μπορούμε να πλύνουμε με έγχυμα ρίγανης
- πληγές
- Έκζεμα
- περιοχές με φαγούρα
- καλόγερους και
- πυώδη σπυριά
Το ριγανέλαιο μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε αυτούσιο στο δέρμα με προσοχή ή διαλυμένο σε ελαιόλαδο σε μιά αναλογία ένα ( 1 ) προς πέντε ( 5 ) όταν πρόκειται για μεγάλες περιοχές ή για περιοχές του δέρματος με πληγές.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της ρίγανης είναι οι ισχυρότατες αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει έτσι όταν προστίθεται σε τρόφιμα τα προστατεύει από την οξείδωση και τον οργανισμό τον δικό μας από τις νιτροζαμίνες οι οποίες είναι καρκινογόνες ουσίες και για άλλη μιά φορά βλέπουμε πόσο δίκιο είχαν οι παλιές μαγείρισσες που ειδικά το κρέας που επρόκειτο να ψήσουν το μαρινάριζαν με ρίγανη και δεντρολίβανο.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρίγανης την οποία συνήθως χρησιμοποιούμε για να μαρινάρουμε τα κρέατα, αποδίδονται στα φλαβονοειδή.
Μελέτες που έχουν γίνει έχουν διαπιστώσει ότι:
η προσθήκη ρίγανης στο ελαιόλαδο ενισχύει την ήδη ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση
Οι δύο βασικές ουσίες που δίνουν στη ρίγανη τις αντισηπτικές της ιδιότητες είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη.
Γι’ αυτό και το ριγανέλαιο είναι καλό ακόμη και για τους μύκητες των νυχιών. Υπάρχει όμως κάτι πολύ πιο σοβαρό σχετικά με τη ρίγανη, πέρα από τις γνωστές της καλές ιδιότητες σε ό,τι έχει σχέση με τα αναπνευστικά προβλήματα και τις διάρροιες.
Το αναπτύσσει στο βιβλίο του «Η Χημεία στο πιάτο» και ο ομότιμος καθηγητής της Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Αναστάσιος Βάρβογλης.
Ξεκινώντας από το καφεϊκό οξύ, που είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, γίνεται η παρατήρηση ότι, αν και το όνομά του τείνει να μας παρασύρει να πιστέψουμε το αντίθετο, δεν υπάρχει μόνο στον καφέ αλλά και σε άλλα τρόφιμα.
Σε αχλάδια, ελιές, σταφύλια, θυμάρι, βασιλικό και στη ρίγανη.
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Ειδικά η ρίγανη περιέχει ένα παράγωγό του, το ροσμαρινικό οξύ, με ισχυρότατο αντιοξειδωτικό χαρακτήρα.
Σε ένα από τα πειράματα διαπιστώθηκε ότι καταστέλλει την παραγωγή από τον μύκητα Aspergillus Flavus των καρκινογόνων μεταβολιτών του, των αφλατοξινών, σε ποσοστό 95%.
Σήμερα θεωρείται από τις πλέον αξιόλογες αντικαρκινικές ουσίες που απαντούν στις τροφές, με ισχυρή παρεμπόδιση της ηπατικής μετάστασης». Οπως μου είχε πει κάποτε μια φαρμακοποιός, η ρίγανη είναι εξαιρετικό φάρμακο αλλά δυστυχώς είναι και πολύ φθηνή για να ενδιαφέρει τις φαρμακευτικές εταιρείες”.
Και μην ξεχνάμε: η άγρια ρίγανη είναι μία από εκείνες τις σπάνιες ουσίες που το λάδι της έχει τη δύναμη να μας δώσει συνεπή θετικά αποτελέσματα αν μια λοίμωξη αναπτυχθεί.
Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης (οριγανέλαιο) χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο. Επίσης, χρησιμοποιείται εξωτερικά για την καταπολέμηση των ψειρών.
Οι βλαστοί της ρίγανης, ως κατάπλασμα, καταπραΰνουν μώλωπες και πρηξίματα.
Η εισπνοή της σκόνης από ρίγανη προκαλεί φτάρνισμα και βοηθάει στο να καθαρίσει το αναπνευστικό σύστημα και ιδιαιτέρως οι πνεύμονες.
Μία άλλη κύρια χρήση της είναι κατά των χρόνιων ρευματισμών. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη θεραπευτική της αξία και τη χρησιμοποιούσαν πίνοντας το τσάι της σε κολικούς και εξωτερικά σε πρηξίματα και για το στραβολαίμιασμα.
Επίσης με λίγη ρίγανη στην τροφή των πτηνών σας κρατάτε τις αρρώστιες μακριά τους.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της ρίγανης είναι οι ισχυρότατες αντιοξειδωτικές ουσίες που περιέχει έτσι όταν προστίθεται σε τρόφιμα τα προστατεύει από την οξείδωση και τον οργανισμό τον δικό μας από τις νιτροζαμίνες οι οποίες είναι καρκινογόνες ουσίες και για άλλη μιά φορά βλέπουμε πόσο δίκιο είχαν οι παλιές μαγείρισσες που ειδικά το κρέας που επρόκειτο να ψήσουν το μαρινάριζαν με ρίγανη και δεντρολίβανο.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της ρίγανης την οποία συνήθως χρησιμοποιούμε για να μαρινάρουμε τα κρέατα, αποδίδονται στα φλαβονοειδή.
Μελέτες που έχουν γίνει έχουν διαπιστώσει ότι:
η προσθήκη ρίγανης στο ελαιόλαδο ενισχύει την ήδη ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση
Οι δύο βασικές ουσίες που δίνουν στη ρίγανη τις αντισηπτικές της ιδιότητες είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη.
Γι’ αυτό και το ριγανέλαιο είναι καλό ακόμη και για τους μύκητες των νυχιών. Υπάρχει όμως κάτι πολύ πιο σοβαρό σχετικά με τη ρίγανη, πέρα από τις γνωστές της καλές ιδιότητες σε ό,τι έχει σχέση με τα αναπνευστικά προβλήματα και τις διάρροιες.
Το αναπτύσσει στο βιβλίο του «Η Χημεία στο πιάτο» και ο ομότιμος καθηγητής της Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Αναστάσιος Βάρβογλης.
Ξεκινώντας από το καφεϊκό οξύ, που είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, γίνεται η παρατήρηση ότι, αν και το όνομά του τείνει να μας παρασύρει να πιστέψουμε το αντίθετο, δεν υπάρχει μόνο στον καφέ αλλά και σε άλλα τρόφιμα.
Σε αχλάδια, ελιές, σταφύλια, θυμάρι, βασιλικό και στη ρίγανη.
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Ειδικά η ρίγανη περιέχει ένα παράγωγό του, το ροσμαρινικό οξύ, με ισχυρότατο αντιοξειδωτικό χαρακτήρα.
Σε ένα από τα πειράματα διαπιστώθηκε ότι καταστέλλει την παραγωγή από τον μύκητα Aspergillus Flavus των καρκινογόνων μεταβολιτών του, των αφλατοξινών, σε ποσοστό 95%.
Σήμερα θεωρείται από τις πλέον αξιόλογες αντικαρκινικές ουσίες που απαντούν στις τροφές, με ισχυρή παρεμπόδιση της ηπατικής μετάστασης». Οπως μου είχε πει κάποτε μια φαρμακοποιός, η ρίγανη είναι εξαιρετικό φάρμακο αλλά δυστυχώς είναι και πολύ φθηνή για να ενδιαφέρει τις φαρμακευτικές εταιρείες”.
Και μην ξεχνάμε: η άγρια ρίγανη είναι μία από εκείνες τις σπάνιες ουσίες που το λάδι της έχει τη δύναμη να μας δώσει συνεπή θετικά αποτελέσματα αν μια λοίμωξη αναπτυχθεί.
Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης (οριγανέλαιο) χρησιμοποιείται για τον πονόδοντο. Επίσης, χρησιμοποιείται εξωτερικά για την καταπολέμηση των ψειρών.
Οι βλαστοί της ρίγανης, ως κατάπλασμα, καταπραΰνουν μώλωπες και πρηξίματα.
Η εισπνοή της σκόνης από ρίγανη προκαλεί φτάρνισμα και βοηθάει στο να καθαρίσει το αναπνευστικό σύστημα και ιδιαιτέρως οι πνεύμονες.
Μία άλλη κύρια χρήση της είναι κατά των χρόνιων ρευματισμών. Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν τη θεραπευτική της αξία και τη χρησιμοποιούσαν πίνοντας το τσάι της σε κολικούς και εξωτερικά σε πρηξίματα και για το στραβολαίμιασμα.
Επίσης με λίγη ρίγανη στην τροφή των πτηνών σας κρατάτε τις αρρώστιες μακριά τους.
Tip: Το αφέψημα της ρίγανης οι κυρίες μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ώς λοσιόν καθαρισμού, μιάς και είναι άριστο στο να απομακρύνει ρύπους και υπολείμματα από το δέρμα. Εάν διαπιστώσετε πως μετά την ολιγοήμερη χρήση της γεμίσατε σπυράκια, μην ανησυχήσετε, αυτό είναι δείγμα πως υπήρχε πρόβλημα στο εσωτερικό της επιδερμίδος σας και η ρίγανη το έφερε στην επιφάνεια ώστε να εξαλειφθεί!
Στην κουζίνα
Είναι το βασικό καρύκευμα των χωρών της Μεσογείου και βασικό συστατικό της Ελληνικής, αλλά και της Ιταλικής κουζίνας, καθώς απογειώνει τη γεύση κάθε φαγητού με το ιδιαίτερο άρωμά της.
Συναντάται σχεδόν σε όλες τις συνταγές και κυρίως στα κρεατικά και στα ψάρια. Η γεύση της είναι έντονη, πικάντικη και ελαφρώς πικρή. Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη χωριάτικη σαλάτα.
Γενικά έχει ανθεκτικότητα στο μαγείρεμα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την αρχή.
Στην κουζίνα
Είναι το βασικό καρύκευμα των χωρών της Μεσογείου και βασικό συστατικό της Ελληνικής, αλλά και της Ιταλικής κουζίνας, καθώς απογειώνει τη γεύση κάθε φαγητού με το ιδιαίτερο άρωμά της.
Συναντάται σχεδόν σε όλες τις συνταγές και κυρίως στα κρεατικά και στα ψάρια. Η γεύση της είναι έντονη, πικάντικη και ελαφρώς πικρή. Χρησιμοποιείται ιδιαίτερα στη χωριάτικη σαλάτα.
Γενικά έχει ανθεκτικότητα στο μαγείρεμα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την αρχή.
Παράλληλες αναφορές
Αναφορές από την Αρχαία Ελλάδα καθιστούν τη ρίγανη σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς συνήθιζαν το στεφάνι στους γάμους να περιέχει και κλαδιά ρίγανης.
Ο Αριστοτέλης έγραφε ότι, αν κάποιο τραυματισμένο κατσίκι από βέλος κυνηγού, έτρωγε ρίγανη, η πληγή του έκλεινε. Οι κυνηγοί μέχρι και σήμερα συνηθίζουν, όταν σκοτώσουν ένα θήραμα, να βάζουν στην κοιλιά του μερικά κλωνάρια ρίγανη, για να μη μυρίσει μέχρι να φθάσουν σπίτι.
Για την ισχυρή φαρμακευτική της δύναμη, εκτός της διαπεραστικής μυρωδιάς της, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την έκφραση: "ορίγανον βλέπω" = "δριμύ τι βλέπω" (λεξικόν Δ.Δημητράκου), όπως ο Αριστοφάνης στους "Βατράχους" (604) του:
"Κι όμως θενά δείξω, βρε παιδιά,
πόχω αντρεία καρδιά,
κι αψύ το ανάβλεμμα, σα ρίγανη."
(απόδοση:Α.Μελαχρινού)
Από την Κρητική λαϊκή παράδοση, ένα απόσπασμα από Κρητική μαντινάδα:
"Αρισμαρί και ρίγανη, φασκομηλιά, φλισκούνι,
θύμος, μυρθιά και καντιφές τρυπούνε μου τ΄ αρθούνι."
Ο Αϊ Γιάννης ο Κλήδονας ή Ριγανάς
( Γιορτάζει στις 24 Ιουνίου )
Ο Αι - Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη. Η «Αγιαννιώτικη ρίγανη» έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου. Η λεπτομέρεια αυτή ήταν ουσιώδης, γιατί πίστευαν, ότι έτσι είχε η ρίγανη μαγική δύναμη. Την χρησιμοποιούσαν, για τη διατήρηση των τροφίμων.
Από αυτή την ιδιότητα προήλθε ασφαλώς η παροιμιώδης απαισιόδοξη φράση του λαού « Βαλ' του ρίγανη », που λέγεται μεταφορικά όταν κάποια δουλειά αρχίζει να πηγαίνει άσχημα.
Αναφορές από την Αρχαία Ελλάδα καθιστούν τη ρίγανη σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς συνήθιζαν το στεφάνι στους γάμους να περιέχει και κλαδιά ρίγανης.
Ο Αριστοτέλης έγραφε ότι, αν κάποιο τραυματισμένο κατσίκι από βέλος κυνηγού, έτρωγε ρίγανη, η πληγή του έκλεινε. Οι κυνηγοί μέχρι και σήμερα συνηθίζουν, όταν σκοτώσουν ένα θήραμα, να βάζουν στην κοιλιά του μερικά κλωνάρια ρίγανη, για να μη μυρίσει μέχρι να φθάσουν σπίτι.
Για την ισχυρή φαρμακευτική της δύναμη, εκτός της διαπεραστικής μυρωδιάς της, οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν την έκφραση: "ορίγανον βλέπω" = "δριμύ τι βλέπω" (λεξικόν Δ.Δημητράκου), όπως ο Αριστοφάνης στους "Βατράχους" (604) του:
"Κι όμως θενά δείξω, βρε παιδιά,
πόχω αντρεία καρδιά,
κι αψύ το ανάβλεμμα, σα ρίγανη."
(απόδοση:Α.Μελαχρινού)
Από την Κρητική λαϊκή παράδοση, ένα απόσπασμα από Κρητική μαντινάδα:
"Αρισμαρί και ρίγανη, φασκομηλιά, φλισκούνι,
θύμος, μυρθιά και καντιφές τρυπούνε μου τ΄ αρθούνι."
Ο Αϊ Γιάννης ο Κλήδονας ή Ριγανάς
( Γιορτάζει στις 24 Ιουνίου )
Ο Αι - Γιάννης αποκαλείται και Ριγανάς, επειδή την ημέρα αυτή έβγαιναν και μάζευαν ρίγανη. Η «Αγιαννιώτικη ρίγανη» έπρεπε να συλλεχθεί πρωί πρωί, πριν από την ανατολή του ηλίου. Η λεπτομέρεια αυτή ήταν ουσιώδης, γιατί πίστευαν, ότι έτσι είχε η ρίγανη μαγική δύναμη. Την χρησιμοποιούσαν, για τη διατήρηση των τροφίμων.
Από αυτή την ιδιότητα προήλθε ασφαλώς η παροιμιώδης απαισιόδοξη φράση του λαού « Βαλ' του ρίγανη », που λέγεται μεταφορικά όταν κάποια δουλειά αρχίζει να πηγαίνει άσχημα.
Παροιμίες
Κάλλιο ρίγανη με ειρήνη, παρά μπακλαβά με γκρίνια.
Κάλλιο ρίγανη κι αγάπη παρά ζάχαρη και γκρίνια.
Μας περίσσεψε η ρίγανη, τη βάλαμε και στα σκατά.
Καημό που το 'χε η ρίγανη, που εκάη το καταράχι.
Βάλτου ρίγανη.
Αυτή η φράση θυμίζει την παροιμία «βρόμιο ψάρι ρίγανη αγαπάει» και έχει την ίδια σημασία: δηλαδή η ευκαιρία πέρασε πια, η δουλειά χάλασε.
Κολοκύθια με τη ρίγανη.
Κάλλιο ρίγανη με ειρήνη, παρά μπακλαβά με γκρίνια.
Κάλλιο ρίγανη κι αγάπη παρά ζάχαρη και γκρίνια.
Μας περίσσεψε η ρίγανη, τη βάλαμε και στα σκατά.
Καημό που το 'χε η ρίγανη, που εκάη το καταράχι.
Βάλτου ρίγανη.
Αυτή η φράση θυμίζει την παροιμία «βρόμιο ψάρι ρίγανη αγαπάει» και έχει την ίδια σημασία: δηλαδή η ευκαιρία πέρασε πια, η δουλειά χάλασε.
Κολοκύθια με τη ρίγανη.
Τραγούδι: Η μυρωδιά της ρίγανης έσπασε τα ρουθούνια του gypsy 'n' roll συγκροτήματος salonumuz Klimalidir που εμπνεύστηκαν:
https://www.youtube.com/watch?v=qlqv_ME7hws
https://www.youtube.com/watch?v=qlqv_ME7hws
Βιβλιογραφία:
- axillios.wordpress.com
- Ρίγανη: tsilipiras.gr, Για το www.tsilipiras.gr
- axillios.wordpress.com
- Θεανώ Νίκου-Μεταξά, Το λουλούδι στη κρητική πατινάδα, εκδ. Δοκιμάκης, 2009