Νίκος Καϊάφας
Φλισκούνι
• Επιστημονική ονομασία: Menthapulegium - pennyroyal (Λατινική ονομασία)
• Οικογένεια: Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.
• Άλλα ονόματα: Λατινικά συνώνυμα είναι τα MENTHA palegium, PULEGIUM, MENTHA podagraria.
• Οικογένεια: Ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.
• Άλλα ονόματα: Λατινικά συνώνυμα είναι τα MENTHA palegium, PULEGIUM, MENTHA podagraria.
Περιγραφή
Πήρε το όνομα του από τον ρωμαίο Πλίνιο λόγο της ικανότητας του να απομακρύνει τους ψύλλους-pulex (στα λατινικά). Είναι φυτό πολυετές, φτάνει σε ύψος μέχρι 20 εκατοστά. Είναι το μικρότερο από τα φυτά του είδους Μέντα και πολύ διαφορετικό από όλα τα άλλα. Έχει βλαστό όρθιο ή πλαγιαστό, τετραεδρικό, λίγο τριχωτό ή σχεδόν λείο, αρκετά διακλαδιζόμενο, πρασινωπό ή μοβίζον. Τα φύλλα του είναι μικρά, οβάλ ή προμήκη (ελλειπτικά), 6-20 χιλ. σε μήκος και 0.5-10 χιλ. σε πλάτος, με μικρό μίσχο. Και οι δύο επιφάνειες των φύλλων είναι ευδιάκριτα χνουδωτές. Τα άνθη είναι πολυάριθμα ταξιανθίες, αρχίζοντας από την μέση και πάνω του μίσχου. Βρίσκονται σε μασχαλιαίους σπονδύλους και έχουν χρώμα ρόδινο ή ιώδες. Τα άνθη έχουν και τα δύο φυλετικά όργανα και είναι εντομόφιλα.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Η μέντα φλισκούνι έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες είναι αποχρεμπτική, αντιβροχική, αντιασθματική, αντιαρθριτική, καρδιοτονωτική, αντιρρευματική, αντικοκκυτική, διουρητική, αντιδιαρροική, ευστόμαχη, αντισπασμωδική και αναισθητική, επίσης δρα κατά των ημικρανιών και των ιλίγγων και είναι αντιεμετικό. Βοηθάει και στις νευρικές διαταραχές. Επίσης θεωρείται ότι προαγάγει την εμμηνόρροια.
ΧΡΗΣΗ
Έγχυμα: Προσθέτουμε σε βρστό νερό 1-3 κουταλάκια του γλυκού για κάθε φλιτζάνι. Το αφήνουμε για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε.
Αφέψημα: Παίρνουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού και το βράζουμε με νερό. (Συνήθως βράζονται τα σκληρά τμήματα του φυτού: ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι). Αν είναι ψιλοκομμένα χρειάζονται βράσιμο μόνο για 5 λεπτά, άλλων 5-15 λεπτά. Τρεις κουταλιές σε δύο φλιτζάνια νερού και να καταναλωθούν σε 12 ώρες.
Γαργάρες: Κάντε γαργάρες με το αφέψημα για παθήσεις του ρινοφάρυγγα, για το βήχα και γενικά για ασθματικές και γριππώδεις καταστάσεις.
Αφέψημα: Παίρνουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού και το βράζουμε με νερό. (Συνήθως βράζονται τα σκληρά τμήματα του φυτού: ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι). Αν είναι ψιλοκομμένα χρειάζονται βράσιμο μόνο για 5 λεπτά, άλλων 5-15 λεπτά. Τρεις κουταλιές σε δύο φλιτζάνια νερού και να καταναλωθούν σε 12 ώρες.
Γαργάρες: Κάντε γαργάρες με το αφέψημα για παθήσεις του ρινοφάρυγγα, για το βήχα και γενικά για ασθματικές και γριππώδεις καταστάσεις.
ΣΧΟΛΙΟ
Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα ως σήμερα σαν αρωματικό στη μαγειρική, την οινοποιία και στη φαρμακοποιία. Χρησιμοποιείται και ως μπαχαρικό κυρίως σε γλυκά και ποτά αλλά και σε πολλά φαγητά και σάλτσες.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΥΔΟΚΙΜΗΣΗΣ-ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΑ-ΣΥΛΛΟΓΗ
Φυτρώνει σε εδάφη ηλιόλουστα που έχουν αρκετή υγρασία. Aνθίζει από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές. Συλλέγεται κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ο Ιπποκράτης, ο Διοσκουρίδης, και ο Πλίνιος Σεκούνδος ο Πρεσβύτερος το ανέφεραν συχνά σαν φυτό που είχε μεγάλη φαρμακευτική αξία. Εκτιμούσαν το ωραιότατο άρωμα του. Στην Αρχαία Ελλάδα έβαζαν φλισκούνι στο νερό του μπάνιου τους. Αργότερα μετά τον 6ον αιώνα μΧ έφτιαχναν κρέμες με αιθέριο έλαιο φλισκούνης για να καθαρίζουν τα δόντια τους. Με το αιθέριο λάδι της αρωματίζονται ακόμα και σήμερα μοσχοσάπουνα. Γίνονται αρωματικές παστίλιες για το λαιμό αλλά και το γνωστό αρωματικό Λικέρ μέντας. Ένα ποτηράκι Λικέρ Μέντας τονώνει το νευρικό σύστημα.
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζηδάκης
Εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Μουσική: Μάνος Χατζηδάκης
Εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη
Εκεί που φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα
κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο
τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα
και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που σμίγανε τα χέρια τους οι μύστες
ευλαβικά πριν μπουν στο θυσιαστήριο
τώρα πετάνε αποτσίγαρα οι τουρίστες
και το καινούργιο πάν να δουν διυλιστήριο.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
Εκεί που η θάλασσα γινόταν ευλογία
κι ήταν ευχή του κάμπου τα βελάσματα
τώρα καμιόνια κουβαλάν στα ναυπηγεία
άδεια κορμιά σιδερικά παιδιά κι ελάσματα.
Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς.
ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Σούπα αρακά με Φλισκούνι (6-8 μερίδες)
Θα χρειαστείτε:
κιλό αρακά
50 γραμμάρια βούτυρο
8 φρέσκα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
2 φέτες μπέικον, ψιλοκομμένες
4-5 κουταλιές σούπας βιολογικό φλισκούνι Organic Islands
Προετοιμασία:
Λιώνετε το βούτυρο σε μεγάλη κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά
Σοτάρετε το μπέικον με το κρεμμυδάκι για 5 λεπτά
Προσθέτετε τον αρακά και αλάτι και τα ανακατεύετε
Σε 1.450 ml βραστό νερό βάζετε το φλισκούνι να πάρει μια βράση
και αφού το σουρώσετε το προσθέτετε στα άλλα υλικά.
Βάζετε και την ζάχαρη
Κλείνετε το καπάκι και βάζετε τη φωτιά χαμηλά για περίπου 10-15 λεπτά μέχρι να μαλακώσει ο αρακάς
Αποσύρετε, αφήνετε να κρυώσει λίγο και με blender χειρός πολτοποιείτε τα υλικά μέχρι να ομογενοποιηθούν
Προσθετε αλάτι και πιπέρι
Γαρνίρετε το καθένα με γραμμές από κρέμα γάλακτος
Θα χρειαστείτε:
κιλό αρακά
50 γραμμάρια βούτυρο
8 φρέσκα κρεμμύδια ψιλοκομμένα
2 φέτες μπέικον, ψιλοκομμένες
4-5 κουταλιές σούπας βιολογικό φλισκούνι Organic Islands
Προετοιμασία:
Λιώνετε το βούτυρο σε μεγάλη κατσαρόλα σε μέτρια φωτιά
Σοτάρετε το μπέικον με το κρεμμυδάκι για 5 λεπτά
Προσθέτετε τον αρακά και αλάτι και τα ανακατεύετε
Σε 1.450 ml βραστό νερό βάζετε το φλισκούνι να πάρει μια βράση
και αφού το σουρώσετε το προσθέτετε στα άλλα υλικά.
Βάζετε και την ζάχαρη
Κλείνετε το καπάκι και βάζετε τη φωτιά χαμηλά για περίπου 10-15 λεπτά μέχρι να μαλακώσει ο αρακάς
Αποσύρετε, αφήνετε να κρυώσει λίγο και με blender χειρός πολτοποιείτε τα υλικά μέχρι να ομογενοποιηθούν
Προσθετε αλάτι και πιπέρι
Γαρνίρετε το καθένα με γραμμές από κρέμα γάλακτος