Εχινάκεια
Γεροστεργίου Μαριλένα Α΄1
Σχολικό Έτος 2013-2014
ΟΡΙΣΜΟΣ
Η εχινάκεια είναι ένα όμορφο λουλούδι που μοιάζει πολύ με μαργαρίτα ή ηλιοτρόπιο. Στην πατρίδα της τη Βόρεια Αμερική, είναι πολύ δημοφιλής με την ονομασία «Κωνολούλουδο» (Coneflower), λόγω του χαρακτηριστικού κωνοειδούς σχήματός που έχει. Είναι ένα πολυετές φυτό που φτάνει σε ύψος τα 1,5 μέτρα. Ανήκει στην ίδια οικογένεια που ανήκει και η μαργαρίτα , στην οικογένεια των Σύνθετων (Compositae) ή Αστεριδών (Asteraceae). Έχει στενά, λογχοειδή φύλλα καλυμμένα με τριχίδια και άνθη κοκκινωπά, μωβ, ροζ, λευκά ή ακόμα και κίτρινα. Είναι φυτό φαρμακευτικό, ποώδες, πολυετές, ύψους 60- 180 cm, με διακλαδισμένη ρίζα. Ο μίσχος είναι κάθετος, διακλαδιζόμενος, τριχωτός ή άτριχος, 60-180 εκατ. ύψους. Φύλλα ωοειδή, λογχοειδή ή γραμμοειδή, οδοντωτά καλυμμένα με τρίχες. Κεφάλια πολύανθα, μεγάλα πάνω από 3,5cm. Τα άνθη είναι σαν του ηλίανθου. Περιφερειακά ανθίδια γλωσσοειδή σαρκόχροα ή με απόχρωση ερυθρό προς ροζέ, αρσενικά, τα του δίσκου αρσενοθηλυκά γόνιμα. Υπάρχουν 11 αναγνωρισμένα από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα είδη εχινάκειας και από αυτά τα πιο σημαντικά από επιστημονικής και οικονομικής σκοπιάς είναι τα είδη Echinacea Purpurea, Echinacea Angustifolia και Echinacea Pallida.
Γιατί όμως άραγε ένα μικρό ταπεινό λουλούδι κατάφερε να μαγνητίσει τα βλέμματα όλων των ερευνητών; Ο λόγος είναι προφανής. Η εχινάκεια δεν είναι ένα απλό, όμορφο λουλούδι. Διαθέτει πολλές ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες. Διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντισηπτικές, αντιικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Οι περισσότερες δραστικές ουσίες της βρίσκονται στις ρίζες της.
Λόγω των συγκεκριμένων ιδιοτήτων της, η εχινάκεια, χρησιμοποιείται ευρύτατα ως συστατικό σε φαρμακευτικά προϊόντα όπως αντιβηχικά σιρόπια, καραμέλες για το κρυολόγημα, κάψουλες για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, αλοιφές, καθώς και σε σαμπουάν και στοματικά διαλύματα. Εξαιρετικά δημοφιλές, ειδικά στις χώρες του εξωτερικού είναι το δυναμωτικό ρόφημα αλλά και ο χυμός εχινάκειας. Τα τελευταία χρόνια η δημοτικότητα του βοτάνου έχει εκτιναχθεί στα ύψη. Βρίσκεται σταθερά, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην κορυφαία δεκάδα των βοτάνων που προτιμούνται από τους καταναλωτές. Παρόλαυτα, όσο θετική και αν φαίνεται αυτή η εξέλιξη της πορείας του μέχρι πρότινος υποτιμημένου «Κωνολούλουδου», η αύξηση της ζήτησής για το φυτό έχει θέσει σε κίνδυνο εξαφάνισης ορισμένα είδη.
Γιατί όμως άραγε ένα μικρό ταπεινό λουλούδι κατάφερε να μαγνητίσει τα βλέμματα όλων των ερευνητών; Ο λόγος είναι προφανής. Η εχινάκεια δεν είναι ένα απλό, όμορφο λουλούδι. Διαθέτει πολλές ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες. Διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντισηπτικές, αντιικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Οι περισσότερες δραστικές ουσίες της βρίσκονται στις ρίζες της.
Λόγω των συγκεκριμένων ιδιοτήτων της, η εχινάκεια, χρησιμοποιείται ευρύτατα ως συστατικό σε φαρμακευτικά προϊόντα όπως αντιβηχικά σιρόπια, καραμέλες για το κρυολόγημα, κάψουλες για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, αλοιφές, καθώς και σε σαμπουάν και στοματικά διαλύματα. Εξαιρετικά δημοφιλές, ειδικά στις χώρες του εξωτερικού είναι το δυναμωτικό ρόφημα αλλά και ο χυμός εχινάκειας. Τα τελευταία χρόνια η δημοτικότητα του βοτάνου έχει εκτιναχθεί στα ύψη. Βρίσκεται σταθερά, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην κορυφαία δεκάδα των βοτάνων που προτιμούνται από τους καταναλωτές. Παρόλαυτα, όσο θετική και αν φαίνεται αυτή η εξέλιξη της πορείας του μέχρι πρότινος υποτιμημένου «Κωνολούλουδου», η αύξηση της ζήτησής για το φυτό έχει θέσει σε κίνδυνο εξαφάνισης ορισμένα είδη.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Είναι φυτό φαρμακευτικό, ποώδες, πολυετές, ύψους 60- 180 cm, με διακλαδισμένη ρίζα. Ο μίσχος είναι κάθετος, διακλαδιζόμενος, τριχωτός ή άτριχος, 60-180 εκατ. ύψους. Φύλλα ωοειδή, λογχοειδή ή γραμμοειδή, οδοντωτά καλυμμένα με τρίχες. Κεφάλια πολύανθα, μεγάλα πάνω από 3,5cm. Τα άνθη είναι σαν του ηλίανθου. Περιφερειακά ανθίδια γλωσσοειδή σαρκόχροα ή με απόχρωση ερυθρό προς ροζέ, αρσενικά, τα του δίσκου αρσενοθηλυκά γόνιμα.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Πράσινο (φύλλα), κοκκινωπό, μωβ, ροζ, λευκό και κίτρινο (άνθη). Η εχινάκεια ή εχινάτσεα είναι πολυετές φυτό με ύψος έως 50-60 εκ., που προσομοιάζει πολύ στη μαργαρίτα. Αυτοφύεται στη Βόρεια Αμερική και καλλιεργείται στην Ευρώπη, χωρίς να έχει ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Παρότι δεν είναι ελληνικό φυτό, κάποιοι υποστηρίζουν ότι πήρε το όνομά του από την ελληνική λέξη «εχίνος», επειδή ο κώνος των ροζ-μοβ ανθών του είναι ακανθωτός και θυμίζει αχινό. Ελαφρώς πικρή.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι πρώτοι που εκτίμησαν το «Κωνολούλουδο» για τις θεραπευτικές ιδιότητες που διαθέτει ήταν οι Ινδιάνοι της Αμερικής. Δημιουργούσαν επιθέματα, στοματικά διαλύματα και ρόφημα με συστατικό το φυτό και τα χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπιση ποικίλλων προβλημάτων υγείας από τσιμπήματα εντόμων μέχρι φλεγμονές και πονόδοντο. Στη συνέχεια, οι Ευρωπαίοι άποικοι που εγκαταστάθηκαν στην Αμερική αντιλήφθηκαν αμέσως την θεραπευτική αξία της εχινάκειας. Δημιουργούσαν επιθέματα αλλά και ρόφημα εχινάκειας, το οποίο χρησιμοποιούσαν για την καταπολέμηση της ελονοσίας, της δυσπεψίας και του πονοκέφαλου. Στις αρχές του 1900 η εχινάκεια ήταν στις ΗΠΑ ένα από τα δημοφιλέστερα αυτοφυή φαρμακευτικά φυτά. Ωστόσο, μετά την ανακάλυψη των αντιβιοτικών η δημοτικότητα της αρχίζει να φθίνει και ανακάμπτει το 1970 μαζί με την εμφάνιση της τάσης για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Στην Ευρώπη η εχινάκεια είναι ένα σχετικά «νέο» φυτό. Η πιο παλιά γραπτή αναφορά για την εχινάκεια τοποθετείται χρονολογικά το 18ο αιώνα και συγκεκριμένα το 1776, στο λεξικό φυτοκομίας του Miller. Αρχικά χρησιμοποιούνταν ως καλλωπιστικό φυτό. Αργότερα, από το 1930 έως το 1960 έγινε πολύ δημοφιλής για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Έτσι, στην Ευρωπαϊκή αγορά αυξήθηκε πάρα πολύ η ζήτηση για εχινάκεια για φαρμακευτικούς σκοπούς και οι άγριες ποικιλίες της Αμερικής δεν ήταν επαρκείς, γεγονός που οδήγησε στην έναρξη της συστηματικής καλλιέργειας του φυτού στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική.
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ
Βόρεια Αμερική (Βορειοδυτικές ΗΠΑ και Δυτικός Καναδάς), Κεντρική και Λατινική Αμερική (Βραζιλία, Χιλή, Αργεντινή, Κόστα Ρίκα), Ευρώπη (Ισπανία, Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρωσία, Ουκρανία), Αφρική (Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, Αίγυπτος, Μποτσουάνα, Ζάμπια, Τανζανία) και Νέα Ζηλανδία.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΕΣ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ
Έχουν διαφορετικές αντοχή στην ξηρασία τα διάφορα είδη εχινάκιας. Η Echinacea purpurea περιέχει μεγάλη ποσότητα υγρασίας στα φύλλα της σε σχέση με τη Ε. angustifolia, E. pallida, για αυτό και όταν καλλιεργείται πρέπει να ποτίζεται τακτικά σε σχέση με τα άλλα είδη. Συνήθως απαιτείται λίπανση με Ρ και Κ 7 με 15Kg/στρ. αντίστοιχα. Οργανική λίπανση με κοπριά από κότες 250kg/στρ. Τα φυτά της Echinacea χρειάζονται περιοχές ηλιόλουστες, ενώ η Echinacea purpurea μπορεί να αντέξει πάνω από 50% σκίαση. Τα φυτά της Echinacea αντέχουν σε θερμοκρασίες από -25 0C έως και -40 0C. Η εχινάτσεα είναι από τα καλλιεργούμενα είδη που προσαρμόζονται εύκολα σε ποικίλες εδαφοκλιματικές συνθήκες. Η Echinacea purpurea αναπτύσσεται σε pH από 6,5-7,2, ενώ η Ε. angustifolia σε πιο αλκαλικά εδάφη. Μπορεί να αναπτυχθεί και σε εδάφη με καλή αποστράγγιση, ενώ δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε αργιλώδη εδάφη.
ΣΥΛΛΟΓΗ
Χρειάζονται 2 με 4 χρόνια για να ωριμάσουν οι ρίζες του. Περίοδος συλλογής τέλη Σεπτεμβρίου έως αρχές Οκτωβρίου. Τα άνθη συλλέγονται στο στάδιο της πλήρης άνθησης (τέλη Ιουλίου-αρχές Αυγούστου). Η μέγιστη παραγωγή σε ρίζες και κεφάλια ανθέων έχουμε το τρίτο έτος. Η εχινάκεια φτάνει τα 12 ευρώ το κιλό. Συνήθως η απόδοση ανά στρέμμα είναι περί τα 400 κιλά γεγονός που σημαίνει ότι ο παραγωγός θα εισπράξει μικτά 4.800 ευρώ.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Είναι φυτό φαρμακευτικό. Echinacea purpurea διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνει την ένταση των συμπτωμάτων και τη διάρκεια των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Echinacea μειώνει αποτελεσματικά τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος.
Χρησιμοποιείται σαν διεγερτικό του ανοσοποιητικού συστήματος, αντιφλεγμονώδες. Η E. angustifolia παρουσιάζει ήπια αντιβιοτική δράση για Streptococcus and Staphyloccus aureus. Περιέχει χημικά συστατικά που δρουν σαν εντομοκτόνα σε κουνούπια, ενώ η echinolone διακόπτει την ανάπτυξη κάποιων εντόμων.
Συστατικά της Echinacea όπως alkamides, τα παράγωγα του caffeic acid, glycoproteins, polysaccharides, polyacetilenes έχει αναφερθεί ότι παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση αλλά ο μηχανισμός του τρόπου λειτουργίας των δεν είναι απολύτως αντιληπτός.
Χρησιμοποιείται σαν διεγερτικό του ανοσοποιητικού συστήματος, αντιφλεγμονώδες. Η E. angustifolia παρουσιάζει ήπια αντιβιοτική δράση για Streptococcus and Staphyloccus aureus. Περιέχει χημικά συστατικά που δρουν σαν εντομοκτόνα σε κουνούπια, ενώ η echinolone διακόπτει την ανάπτυξη κάποιων εντόμων.
Συστατικά της Echinacea όπως alkamides, τα παράγωγα του caffeic acid, glycoproteins, polysaccharides, polyacetilenes έχει αναφερθεί ότι παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης παρουσιάζουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση αλλά ο μηχανισμός του τρόπου λειτουργίας των δεν είναι απολύτως αντιληπτός.
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Ουινσκόνσιν, υπό τον...
καθηγητή Μπρους Μπάρετ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ιατρικό περιοδικό «Annals of Internal Medicine», μελέτησαν μια ομάδα 719 ενηλίκων και παιδιών, ηλικίας 12 έως 80 ετών, με συμπτώματα κρυολογήματος διάρκειας μιας εβδομάδας περίπου.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι εθελοντές που έπαιρναν εχινάκεια απαλλάσσονταν από το κρυολόγημα μόνο επτά έως δέκα ώρες νωρίτερα σε σχέση με όσους είχαν πάρει εικονικό σκεύασμα (πλασέμπο) ή κανένα χάπι απολύτως, ενώ τα συμπτώματά τους ήταν οριακά μόνο πιο ήπια. Η ωφέλεια αυτή κρίνεται ασήμαντη και μπορεί να αποδοθεί ακόμα και στον παράγοντα της τύχης, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
καθηγητή Μπρους Μπάρετ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ιατρικό περιοδικό «Annals of Internal Medicine», μελέτησαν μια ομάδα 719 ενηλίκων και παιδιών, ηλικίας 12 έως 80 ετών, με συμπτώματα κρυολογήματος διάρκειας μιας εβδομάδας περίπου.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι εθελοντές που έπαιρναν εχινάκεια απαλλάσσονταν από το κρυολόγημα μόνο επτά έως δέκα ώρες νωρίτερα σε σχέση με όσους είχαν πάρει εικονικό σκεύασμα (πλασέμπο) ή κανένα χάπι απολύτως, ενώ τα συμπτώματά τους ήταν οριακά μόνο πιο ήπια. Η ωφέλεια αυτή κρίνεται ασήμαντη και μπορεί να αποδοθεί ακόμα και στον παράγοντα της τύχης, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
ΠΡΟΣΟΧΗ!!
Δεν πρέπει να λαμβάνεται για περισσότερο από 2 μήνες.
· Η εχινάκεια είναι πιθανόν ασφαλής σε παιδιά ηλικίας 2-11 ετών όταν χρησιμοποιείται για διάστημα έως 10 ημερών και αντενδείκνυται για παιδία κάτω των 2 ετών.
· Η εχινάκεια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα σε άτομα που είναι αλλεργικά στο αγριόχορτο, στην καλεντούλα και στις μαργαρίτες.
· Η εφαρμογή της εχινάκειας στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα, φαγούρα, ή εξανθήματα.
· Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τη χρήση της εχινάκειας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού και γι’ αυτό συστήνεται να αποφεύγεται.
Η εχινάκεια μπορεί να έχει επιδράσει με αρνητικό τρόπο στο ανοσοποιητικό σύστημα και να επιδεινώσει αυτές τις παθήσεις. Μην πάρετε εχινάκεια εάν έχετε μια αυτοάνοση διαταραχή (σκλήρυνση κατά πλάκας, ερυθηματώδης λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νόσο Crohn κ.α.).
· Η εχινάκεια είναι πιθανόν ασφαλής σε παιδιά ηλικίας 2-11 ετών όταν χρησιμοποιείται για διάστημα έως 10 ημερών και αντενδείκνυται για παιδία κάτω των 2 ετών.
· Η εχινάκεια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα σε άτομα που είναι αλλεργικά στο αγριόχορτο, στην καλεντούλα και στις μαργαρίτες.
· Η εφαρμογή της εχινάκειας στο δέρμα μπορεί να προκαλέσει ερυθρότητα, φαγούρα, ή εξανθήματα.
· Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για τη χρήση της εχινάκειας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού και γι’ αυτό συστήνεται να αποφεύγεται.
Η εχινάκεια μπορεί να έχει επιδράσει με αρνητικό τρόπο στο ανοσοποιητικό σύστημα και να επιδεινώσει αυτές τις παθήσεις. Μην πάρετε εχινάκεια εάν έχετε μια αυτοάνοση διαταραχή (σκλήρυνση κατά πλάκας, ερυθηματώδης λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νόσο Crohn κ.α.).
http://www.youtube.com/watch?v=IYzmmOCnTug