Παρουνόσπορος
Χατζηπαυλίδου Κατερίνα
Γενικές Πληροφορίες
Αγγειόσπερμο, δικότυλο, ποώδες φυτό η παπαρούνα ανήκει στην τάξη των Μηκωνωδών (Papaverales) και στην οικογένεια Μηκωνοειδών (Papaveraceae).Οι παπαρούνες βρίσκονται στις εύκρατες και ψυχρές περιοχές της Γης. Χαρακτηριστικά τους είναι τα φύλλα τους, που είτε αναπτύσσονται μέσα σε λοβό είτε είναι κομμένα σε διάφορα μέρη διασκορπισμένα, η ύπαρξη ενός γαλακτώδους υγρού στο βλαστό, καθώς και τα μεγάλα τους άνθη που φύονται μεμονωμένα σε μίσχους άφυλλους ή σε φυλλώδεις βλαστούς.Ο καρπός της παπαρούνας είναι πολύσπερμη κάψα.Υπάρχουν πολλά είδη παπαρούνας (100 περίπου) που είτε είναι αυτοφυή λουλούδια των αγρών είτε καλλιεργούνται.
Αγγειόσπερμο, δικότυλο, ποώδες φυτό η παπαρούνα ανήκει στην τάξη των Μηκωνωδών (Papaverales) και στην οικογένεια Μηκωνοειδών (Papaveraceae).Οι παπαρούνες βρίσκονται στις εύκρατες και ψυχρές περιοχές της Γης. Χαρακτηριστικά τους είναι τα φύλλα τους, που είτε αναπτύσσονται μέσα σε λοβό είτε είναι κομμένα σε διάφορα μέρη διασκορπισμένα, η ύπαρξη ενός γαλακτώδους υγρού στο βλαστό, καθώς και τα μεγάλα τους άνθη που φύονται μεμονωμένα σε μίσχους άφυλλους ή σε φυλλώδεις βλαστούς.Ο καρπός της παπαρούνας είναι πολύσπερμη κάψα.Υπάρχουν πολλά είδη παπαρούνας (100 περίπου) που είτε είναι αυτοφυή λουλούδια των αγρών είτε καλλιεργούνται.
Μήκων
Το πιο σημαντικό είδος του γένους είναι η Μήκων η υπνοφόρος (Papaver somniferum) γνωστή με τις ονομασίες παπαρούνα και αφιόνι. Είναι ιθαγενές της Ελλάδας, ετήσιο φυτό που ανθίζει την άνοιξη. Τα φύλλα της είναι οδοντωτά ασημοπράσινα και τα άνθη της είναι πλατιά κυανοπορφυρά. Το φυτό καλλιεργείται για τους καρπούς του που από το χυμό τους λαμβάνεται το όπιο και για τα σπόρια του, που δεν έχουν υπνωτικές ιδιότητες, και χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό και ζωοτροφή. Αυτό το είδος παπαρούνας είναι γνωστό από την αρχαιότητα και τα σπόρια της τα χρησιμοποιούσαν ως μπαχαρικό από τα αρχαία χρόνια. Τέτοια σπόρια βρέθηκαν σε ανασκαφές που έγιναν σε παραλίμνιους οικισμούς στην Ελβετία.
Το πιο σημαντικό είδος του γένους είναι η Μήκων η υπνοφόρος (Papaver somniferum) γνωστή με τις ονομασίες παπαρούνα και αφιόνι. Είναι ιθαγενές της Ελλάδας, ετήσιο φυτό που ανθίζει την άνοιξη. Τα φύλλα της είναι οδοντωτά ασημοπράσινα και τα άνθη της είναι πλατιά κυανοπορφυρά. Το φυτό καλλιεργείται για τους καρπούς του που από το χυμό τους λαμβάνεται το όπιο και για τα σπόρια του, που δεν έχουν υπνωτικές ιδιότητες, και χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό και ζωοτροφή. Αυτό το είδος παπαρούνας είναι γνωστό από την αρχαιότητα και τα σπόρια της τα χρησιμοποιούσαν ως μπαχαρικό από τα αρχαία χρόνια. Τέτοια σπόρια βρέθηκαν σε ανασκαφές που έγιναν σε παραλίμνιους οικισμούς στην Ελβετία.
Ιστορια
Το φυτό με τα πανέμορφα κατακόκκινα πέταλα καλλιεργείται από τα πανάρχαια χρόνια από τους αρχαίους λαούς της Περσίας, της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας, από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Τα πρώτα γραπτά στοιχεία για την παπαρούνα αναφέρονται σε κείμενο των Σουμερίων που χρονολογείται στο 4000 π.Χ. Οι Σουμέριοι τη θεωρούσαν «λουλούδι της χαράς», πιθανότατα επειδή χρησιμοποιούσαν την οπιούχα παπαρούνα.Οι αρχαίοι Έλληνες αθλητές έβαζαν παπαρουνόσπορους και μέλι στο κρασί τους για να είναι εύρωστοι και υγιείς. Η παπαρούνα εμφανίζεται και στην ελληνική μυθολογία. Η ύπαρξη της αποδίδεται στη θεά Δήμητρα, η οποία δημιούργησε το φυτό για να απαλύνει τη θλίψη της όταν η κόρη της Περσεφόνη πήγαινε για 6 μήνες κάθε χρόνο στον Κάτω Κόσμο για να συναντήσει τον Πλούτωνα. Εκτός από τη Δήμητρα και ο θεός Ύπνος είναι συνδεδεμένος με την παπαρούνα, καθώς απεικονίζεται να κρατάει παπαρούνες ή να είναι στεφανωμένος με αυτές.
Οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τους χυμούς του φυτού για να απαλύνουν τον πόνο που προκαλείται από τον έρωτα. Ο ποιητής Βιργίλιος την αποκαλεί «παπαρούνα της Λήθης».
Χρήσεις Οι παπαρουνόσποροι ολόκληροι ή λιωμένοι χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και αρτοποιία, όπου αποτελούν συστατικό στα παξιμάδια, στο ψωμί, στα κέικ, στα μπισκότα και στα στρούντελ. Στη μαγειρική, οι παπαρούνες βράζονται και προστίθενται στις σαλάτες και στις χορτόπιτες .Επίσης από την οπιούχα παπαρούνα παράγεται το όπιο που χρησιμοποιείται στην ιατρική.
Η καλλιέργεια της οπιούχας παπαρούνας Η παπαρούνα που παράγει το όπιο ευδοκιμεί σε αρκετές χώρες. Στη Νότιο Αμερική έχει απαγορευθεί η καλλιέργειά της και μόνο για συγκεκριμένους λόγους υπάρχει σε μεμονωμένα ιδρύματα. Οι μεγαλύτερες οπιοκαλλιέργειες βρίσκονται σε χώρες της Μέσης Ανατολής, της νοτιοανατολικής Ασίας και της Τουρκίας καθώς και σε πολλές χώρες της αμερικανικής ηπείρου. Οι χώρες αυτές προμηθεύουν όπιο σε φαρμακευτικά εργαστήρια αλλά πολύ συχνά πωλείται και στη μαύρη αγορά. Περί τα μέσα του 20ού αιώνα η Ινδία παρήγαγε 750 τόνους φαρμακευτικού οπίου, η Ιαπωνία 500 τόνους και η Τουρκία 365 τόνους. Από τις Ευρωπαϊκές χώρες η Βουλγαρία παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα (500 τόνους) με δεύτερη την πρώην Γιουγκοσλαβία (10 τόνους). Για την κατασκευή ναρκωτικών φαρμάκων, τις μεγαλύτερες ποσότητες οπίου καταναλώνουν η Ρωσία, η Γερμανία, οι Η.Π.Α. και η Ιαπωνία. Το όπιο της φαρμακοβιομηχανίας προέρχεται αποκλειστικά από την Εγγύς Ανατολή και κυρίως από τη Σμύρνη, ενώ τα προϊόντα της Άπω Ανατολής (όπιο των καπνιστών) έχουν ποικίλη σύνθεση, ανάλογα με την προέλευσή τους. Το όπιο της φαρμακοποιίας είναι το όπιο περιεκτικότητας 10% σε μορφίνη το οποίο έχει ληφθεί με κατάλληλη αραίωση. Συνήθως το καθαρό όπιο δεν φτάνει μακρυά από την πηγή προέλευσής του πριν γίνει βάση μορφίνης. Αυτό συμβαίνει γιατί το καθαρό όπιο είναι πιο ογκώδες δεν είναι στερεό και είναι δύσκολο στη μεταφορά του.Η παραγωγή του οπίου μειώθηκε δραματικά στις αρχές του 20ού αιώνα, κυρίως λόγω της αύξησης της κατανάλωσής του στην Κίνα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 2.000 τόνοι ήταν όλη η νόμιμη και η παράνομη παραγωγή οπίου. Στις αρχές του 21ου αιώνα παρατηρήθηκε αύξηση σε 5.000 τόνους, ενώ η τιμή του ήταν συνεχώς ανοδική. Ο παραγωγός πουλούσε περίπου 300 $ το κιλό οι έμποροι το πουλούσαν 800 $ ενώ στους ευρωπαϊκούς δρόμους η τιμή του άγγιζε τα 16000 € το κιλό ως μορφίνη πριν υποστεί κατεργασία για την παραγωγή ηρωίνης. Τα θέματα σχετικά με τη διάθεση και την κυκλοφορία του οπίου διέπονται από τη νομοθεσία περί μονοπωλίου των ναρκωτικών. Σύμφωνα με πρόσφατο νόμο που ψηφίστηκε στο Αφγανιστάν (2005), τη μεγαλύτερη οπιοπαραγωγό χώρα, το όπιο υπόκειται σε δραστικούς ελέγχους που αφορούν στην παραγωγή τη μεταφορά και τη διακίνησή του.
ΠΗΓΕΣ
Wikipedia
Captainspices
Wikipedia
Captainspices